Skuteczne metody nauki angielskiego dla dzieci. Metoda bezpośredniej komunikacji – direct method

W dzisiejszych czasach nauka języków obcych, zwłaszcza angielskiego, jest standardem czy wręcz obowiązkiem już od najmłodszych lat. Jak dotąd wypracowano różne skuteczne metody nauki angielskiego dla dzieci. Spośród nich szczególnie godna uwagi jest metoda bezpośredniej komunikacji. Poznaj efektywne metody nauki angielskiego dla Twojego dziecka i dowiedz się, dlaczego warto wybrać właśnie direct method.

Metody konwencjonalne

Tradycyjne metody nauki języka angielskiego dla dzieci bazują w dużej mierze na osiągnięciach starożytności i średniowiecza. Ukształtowały się natomiast w początkach XX w. i są podstawą dla nowopowstających metod. Koncentrują się przede wszystkim na celu nauczania, do którego dostosowane są wszystkie zabiegi i działania dydaktyczne. Szczególnie skuteczne są 2 metody konwencjonalne:

1. Metoda komunikacji bezpośredniej (konwersacyjna) – direct method

Najstarsza z metod nauki języków obcych wywodzi się ze starożytnej Grecji, gdzie nauczyciele-niewolnicy nauczali greki poprzez rozmowę. Ta metoda opiera się właśnie na naturalnym przyswajaniu języka w rozmowie i bezpośrednim kontakcie ucznia z nauczycielem. Jej współczesna forma to swego rodzaju odwzorowanie procesu nauki języka ojczystego przez małe dziecko. Nie uczy się ono przecież początkowo zasad gramatyki, a i tak umie je stosować. Z tego powodu w metodzie bezpośredniej nie kładzie się dużego nacisku na naukę struktur i reguł gramatycznych. Ewentualne błędy w tym zakresie dziecko koryguje w największym stopniu samo, sukcesywnie w kolejnych rozmowach.

Direct method jest często stosowana w szkołach językowych, takich jak Best German z Wrocławia. Lekcje prowadzone tą metodą odbywają się wyłącznie w języku angielskim. Głównym celem dydaktycznym w metodzie bezpośredniej jest kształcenie umiejętności swobodnej rozmowy po angielsku. Z tego powodu podstawowy zabieg podczas lekcji to aranżowanie sytuacji naturalnej konwersacji, w której dochodzi do interakcji nauczyciela z uczniem, zadawania pytań i odpowiadania na nie. Nauka słownictwa nie polega na wkuwaniu pojedynczych słówek, tylko na rozumieniu i używaniu słów z kontekstu. Z kolei przyswajanie gramatyki nie opiera się na kompleksowej analizie struktur i zasad, tylko na indukcji ucznia.

2. Metoda kognitywna (poznawcza) – cognitive aproach

U jej podstaw leży przekonanie, że język to nie zbiór nawyków i schematów, lecz wrodzona i rozwijana na przestrzeni życia umiejętność. Dopuszcza zatem innowacyjność, a nawet jej wymaga w tym znaczeniu, że rozumiane zdania są przetwarzane i analizowane, a na ich bazie powstają kolejne, zupełnie nowe i wcześniej nieużywane. Celem metody kognitywnej jest kształtowanie kompetencji językowych na gruncie sukcesywnego doświadczenia, częstej praktyki.

Podobnie jak w przypadku metody bezpośredniej także i tutaj dochodzi do pewnego odwzorowania nauki języka ojczystego przez dziecko, które po poznaniu określonych słów i zwrotów zaczyna konstruować samodzielnie zdania. Nawet jeśli nie wszystkie są poprawne, to wskutek uważnego słuchania innych, uczenia się i zapamiętywania mankamenty zostaną wyeliminowane w czasie kolejnych prób wypowiedzi.  Z tego powodu w metodzie kognitywnej kluczową rolę odgrywa właśnie umiejętność słuchania, pozwalająca na zrozumienie i problemowe analizowanie tego, co mówi nauczyciel. Na tej podstawie uczeń wyciąga wnioski i tworzy nowe zdania, korzystając z dostępnego mu zasobu słownictwa. Korekty błędów gramatycznych i językowych przez nauczyciela są dopuszczalne, a wręcz wskazane – dzięki nim dziecko uczy się na bieżąco.

Metody niekonwencjonalne

Niekonwencjonalne metody nauczania angielskiego powstały w II połowie XX w. Zakładają one, że istotny dla osiąganych rezultatów jest nie tylko cel, ale też sam proces dydaktyczny i warunki, w jakich się on odbywa. Sposób nauczania dostosowuje się do dziecka, jego potrzeb i naturalnych predyspozycji. Angażowane są w nich jednocześnie umysł, ciało i emocje ucznia. Wśród skutecznych metod niekonwencjonalnych znajdują się:

1. Metoda reagowania całym ciałem – total physical response

Tak jak w skutecznych metodach konwencjonalnych nauka angielskiego ma być pewnym odwzorowaniem uczenia się języka ojczystego w pierwszych latach życia dziecka. Najpierw bowiem słucha ono tego, co mówią rodzice, potem reaguje na to ruchem, a dopiero po jakimś czasie samo zaczyna mówić. Najlepsze rezultaty w tej metodzie osiąga się więc wtedy, gdy uczeń najpierw milcząco słucha nauczyciela, a następnie wykonuje ruch związany z treścią komunikatu. Dzięki temu pobudzane do działania są obie półkule mózgu: lewa – odpowiadająca za język i mowę oraz prawa, odpowiedzialna za ruch. Jest to o tyle korzystne, że to prawa półkula reaguje jako pierwsza, dlatego skojarzenie z określonym ruchem pozwala dzieciom skutecznie zapamiętywać dane językowe.

W metodzie reagowania całym ciałem głównym celem dydaktycznym jest rozwijanie umiejętności komunikacji w języku angielskim. Większą wagę przykłada się w niej zatem do znaczenia wypowiedzi, a nie do jej poprawności gramatycznej. Nauka opiera się na prostych poleceniach wydawanych przez nauczyciela, wspomaganych mimiką czy gestykulacją. Total physical response sprawdza się zwłaszcza w nauce małych dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

2. Metoda naturalna – natural approach

Tu również fundamentem jest imitacja naturalnej nauki języka ojczystego przez dziecko, które najpierw słucha, uczy się znaczenia wypowiedzi przez kontekst i dopiero  później samo zaczyna mówić. Jednym z jej głównych założeń jest wobec tego uznanie zrozumienia sytuacji za kluczowe w  opanowaniu angielskiego. Nauczyciel mówi do uczniów prostym językiem, posługuje się przy tym mimiką i gestykulacją, opisuje to, co dzieje się w danym momencie. Lekcje są prowadzone wyłącznie po angielsku, a jedną z ich głównych cech jest stwarzanie poczucia bezpieczeństwa i pozytywnych skojarzeń związanych z językiem, zachęcanie do formułowania wypowiedzi, eliminacja stresu i lęku przed popełnieniem błędu. Nie ma w nich jednak przymusu mówienia ani wytykania potknięć.

Metoda naturalna jest przeznaczona dla uczniów, którzy dopiero rozpoczynają naukę angielskiego. Dzięki niej są w stanie w niedługim czasie opanować prosty, użyteczny język (zarówno pisany, jak i mówiony) i posługiwać się nim  w codziennych, życiowych sytuacjach.

Podejście komunikacyjne

Najpopularniejszy sposób nauki angielskiego nie jest metodą ani tradycyjną, ani niekonwencjonalną. Można w nim jednak odnaleźć elementy każdej z wyżej wymienionych metod nauczania. Jego istotą jest skupienie na użyteczności języka i umiejętności posługiwania się nim w różnych sytuacjach codziennego życia. Mniejszy nacisk kładzie się w nim na teoretyczną znajomość zasad gramatyki i poprawność, najważniejsze jest to, by treść przekazu była zrozumiała dla wszystkich uczestników komunikacji. Błędy koryguje się tylko wtedy, gdy utrudniają lub uniemożliwiają zrozumienie wypowiedzi.

Lekcje prowadzone tą metodą odbywają się wyłącznie po angielsku. Ważnymi zabiegami dydaktycznymi w ich trakcie są: aranżowanie różnych sytuacji, które mogą spotkać ucznia w realnym życiu i posługiwanie się autentycznymi tekstami, nagraniami czy utworami. Ważną rolę odgrywa też włączanie do nauki osobistych, pozalekcyjnych doświadczeń i zainteresowań dziecka.

Myślenie po angielsku. Dlaczego warto wybrać direct method?

Najskuteczniejsze są te metody nauki angielskiego, które naśladują sposób uczenia się przez dziecko języka ojczystego. W metodzie bezpośredniej komunikacji bardzo ważne jest to, że dzieci nabywają konkretne, fundamentalne umiejętności według tego samego harmonogramu, jak wtedy, gdy uczą się polskiego. W direct method zwane jest to regułą: ucho, usta, oko, ręka, co znaczy dokładnie tyle, że najpierw dziecko uczy się słuchać, potem mówić, następnie czytać i dopiero na końcu pisać. Taka kolejność sprawdza się zarówno w nauce języka ojczystego, jak i w przyswajaniu angielskiego.

Metoda bezpośredniej komunikacji jest szczególnie skuteczna nie tylko dlatego, że odwzorowuje proces uczenia się języka polskiego przez dziecko. Jej efektywność wynika również z tego, że wykorzystuje naturalne skłonności dzieci, które nie mają barier, ograniczeń i większych lęków czy oporów w mówieniu, chętnie angażują się też w interakcję z nauczycielem. Direct method jest tym samym dla nich łatwiej przyswajalna i stanowi optymalny sposób na zaspokojenie ich potrzeb komunikacyjnych. Co ważne, dziecko nie potrzebuje dodatkowych lekcji z konwersacji, gdyż to właśnie na nich opiera się nauka.

Bardzo istotne jest także to, że formuła zajęć prowadzonych metodą bezpośredniej komunikacji nie tylko wymusza uważne słuchanie i poprawne mówienie, ale też skłania do szybszego i bardziej płynnego myślenia w języku angielskim. Dzięki temu dziecko uczy się skuteczniej i szybciej biegłego mówienia po angielsku. Sprawniej formułuje logiczne, sensowne wypowiedzi, lepiej też rozumie to, co słyszy od innych. Jeśli chcesz, by Twoja pociecha opanowała biegle angielszczyznę w jak najkrótszym czasie, dobrym pomysłem jest kurs angielskiego dla dzieci metodą bezpośredniej komunikacji w szkole językowej.

Nudzie wstęp wzbroniony!

Istotnymi czynnikami wpływającymi na wyjątkową skuteczność direct method są dodatkowo sama formuła lekcji i stosowane w ich trakcie rozwiązania. Tempo zajęć jest na ogół bardzo szybkie, co nie pozwala dziecku się nudzić. Sporo czasu poświęca się na powtórkę zagadnień z poprzednich lekcji, dzięki czemu uczeń dobrze utrwala materiał. Nie jest przy tym zmęczony i nadmiernie obarczony pracami domowymi, których ma swojej szkole pod dostatkiem. Stosowane techniki dydaktyczne są bardzo urozmaicone i odzwierciedlają rozmaite sytuacje komunikacyjne. W direct method korzysta się oczywiście ze zwykłych, realnych dialogów, ale dużą rolę odgrywają też ćwiczenia polegające na wcielaniu się w różne postacie, minidramy, gry i zabawy językowe.

Dlaczego jeszcze metoda bezpośredniej komunikacji jest tak skuteczna? Dlatego, że z jednej strony zmusza do ciągłego, wielkiego skupienia, z drugiej wymaga dużej aktywności dziecka. Niewątpliwie zwłaszcza to pierwsze jest dla ucznia dużym wysiłkiem, który jednak w dłuższej perspektywie się opłaca. Umiejętność uważnego słuchania i szybkiego reagowania, jaką kształtuje direct method, bardzo przydaje się później w życiu. Dzięki niej dziecko jest przygotowane na wiele różnych, także niespodziewanych lub kryzysowych sytuacji komunikacyjnych i dobrze sobie w nich radzi.