Bajki dla dzieci kiedyś i dziś

Spis treści

• Baśnie o księżniczkach i rycerzach
• Alegoryczne i symboliczne zwierzęta – czy zawsze bez przemocy?
• Bajki dziś – poradniki dla dzieci i rodziców

Bajki są stałym elementem dziecięcego świata. Mają uczyć, moralizować, przekazywać pewne wzorce postaw, rozbudzać wyobraźnię. Niezależnie od tego, czy to małe książeczki kupowane w lokalnych kioskach, czy pokaźnych rozmiarów księgi baśni, dostępne w najlepszych księgarniach – takie wydawnictwa od zawsze cieszyły się popularnością. Jak wyglądały kiedyś w porównaniu z tym, co dziś?

Baśnie o księżniczkach i rycerzach

Jeszcze kilkanaście i kilkadziesiąt lat temu baśnie o księżniczkach i rycerzach stanowiły zdecydowaną większość w repertuarze literatury dziecięcej. Ten trend umocniły wczesne bajki Disneya, będące zresztą adaptacją dzieł pisarzy sprzed dziesięcioleci. Te ciekawe historie, choć podane w sposób bardzo atrakcyjny i malowniczy, a nierzadko obfitujące w piękne ilustracje, miały jednak pewną wadę. Otóż w pewien sposób umacniały one stereotypy płciowe.

Przeczytaj również: Kiedy warto sięgnąć po bajki psychoterapetyczne dla dzieci?

Ponadto dotyczyły rzeczywistości dalekiej dziecku – zamki i smoki, choć działające na wyobraźnię, nie występują przecież w „normalnym” życiu. A przecież dziecięce pytania dotyczą nie tyle wyglądu zmyślonych stworów, co rzeczy przyziemnych, którymi żyją zarówno one, jak i dorośli.

Przeczytaj również: Nowoczesne bajki dla dzieci Czy książka może dorównać telewizji?

Alegoryczne i symboliczne zwierzęta – czy zawsze bez przemocy?

Dużą popularnością jeszcze w latach 90. XX wieku cieszyły się bajki z morałem z udziałem „uczłowieczonych”, rysunkowych zwierząt. Miały one być uosobieniem typowo ludzkich charakterów. I tak, na przykład, lis był alegorią sprytu, a sowa – mądrości.

Przeczytaj również: Znaczenie bajek w prawidłowych rozwoju emocjonalnym dziecka

Niestety i te bajki miały swoje wady. Przede wszystkim, historie z udziałem tak charakterystycznych zwierzątek często były pełne przemocy. Nikogo nie dziwiło, że ktoś komuś zrobił krzywdę, o ile było to przedstawione w humorystyczny sposób. Przykład? Książki z serii „Tom i Jerry”.

Rzecz jasna, nie można stosować tu uogólnień i twierdzić, że wszystkie bajki „animizowane” były pełne nagannych wzorców, ale jednak pod postacią zwierząt łatwo było przemycić także te negatywne zachowania, które niekoniecznie zasługują na aprobatę.

Bajki dziś – poradniki dla dzieci i rodziców

Dziś literatura dziecięca przeżywa renesans, a na rynku wciąż pojawiają się coraz to nowsze i ciekawsze pozycje. Na uwagę zasługują nie tylko ciekawe tytuły i pomysły na historię, ale także nietuzinkowa warstwa graficzna. Piękne ilustracje i przejrzysty, a zarazem fantazyjny układ typograficzny, to coś, co z pewnością przykuwa wzrok najmłodszych.

Na półkach w księgarniach oraz w przestrzeni online królują dziś bajki osadzone w rzeczywistości – będące czymś na kształt poradnika i wciągającej historii z obrazkami i ciekawymi bohaterami. Przykładem są Bajkowierszyki.

To stworzone z myślą o dzieciach i dorosłych książeczki z najczęściej zadawanymi przez najmłodszych pytaniami oraz z odpowiedziami na nie. Pytania dotyczą codziennych spraw i dziecięcych wątpliwości – czy UFO istnieje, skoro się o nim mówi, skąd się biorą dzieci, czym są oszczędności itd. To ciekawa baza wiedzy, podana w przyjazny i zabawny sposób, adekwatnie do dziecięcego stopnia rozwoju i wrażliwości.